Οι αλλαγές που έχουν δρομολογηθεί, υπό συνθήκες άγνοιας της μεγάλης μάζας, είναι καταλυτικές: Η Ε.Ε. προχωρά στην πιο ολοκληρωμένη ανασυγκρότηση του νομισματικού της συστήματος από την εισαγωγή του ευρώ (1999). Μέχρι το 2027 έρχεται μια τριπλή ρύθμιση που θα αλλάξει ριζικά τον τρόπο με τον οποίο οι 340.000.000 ευρωπαίοι πολίτες αλληλεπιδρούν με το χρήμα.
Έρχονται α) όρια στις συναλλαγές με μετρητά, β) υποχρεωτική παρακολούθηση των κρυπτονομισμάτων και γ) το ψηφιακό ευρώ.
Ως στόχος που δικαιολογεί τα μέτρα αυτά, που θα αναδιαμορφώσουν τις παγκόσμιες ροές κεφαλαίων, την ελευθερία των πολιτών και το μέλλον του ίδιου του χρήματος, προβάλλεται ο σκοπός καταπολέμησης της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες, η οποία εκτιμάται ετησίως σε 700 δισεκατομμύρια ευρώ. Παράλληλα, επιχειρείται και η κεντρικοποίηση της εποπτείας κατά του ξεπλύματος χρήματος υπό τη νέα Αρχή της ΕΕ για την Καταπολέμηση του Ξεπλύματος Χρήματος (AMLA), συγκεντρώνοντας την εξουσία που προηγουμένως ήταν κατανεμημένη μεταξύ των εθνικών ρυθμιστικών αρχών.
Αυτό όμως που κρύβει και δεν λέει η «ελίτ» της ΕΕ στους Ευρωπαίους είναι ότι από τα μέτρα που φέρουν συνεπάγονται την de facto εξάλειψη της χρηματοοικονομικής ιδιωτικότητας στη δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία του κόσμου.
Και οι δραματικές αυτές αλλαγές έρχονται πολύ πονηρά, όχι μέσω κάποιων καθαρών νομοθετικών ρυθμίσεων, αλλά μέσω τεχνικών ρυθμιστικών πακέτων, υποχρεωτικά και χωρίς προηγούμενο διάλογο.
Τα προβλέπουν: α) ο Κανονισμός για την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες (AMLR 2024/1624), β) ο Κανονισμός για τις αγορές κρυπτονομισμάτων (MiCA 2023/1114) και γ) η πρωτοβουλία της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας για το ψηφιακό νόμισμα.
Δεν θέλουμε να κάνουμε τον προφήτη αλλά, όντας πονηρεμένοι από το παγκόσμιο σκηνικό του ψηφιακού μετασχηματισμού και της ψηφιακής επιτήρησης των ζωών μας, δεν μπορούμε να σας κρύψουμε αυτό που βλέπουμε πίσω από τον δηλωμένο σκοπό της καταπολέμησης της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες. Αυτοί οι μηχανισμοί, όταν τεθούν σε λειτουργία, θα δημιουργήσουν ένα πρωτοφανές σύστημα χρηματοοικονομικής ιχνηλασιμότητας. Ένα σύστημα που θα μπορούσε να δημιουργήσει την υποδομή για μια ολοκληρωτική οικονομική επιτήρηση.
Ο βασικός μηχανισμός οικονομικής επιτήρησης που στήνεται, λειτουργεί μέσω τριών αλληλένδετων ρυθμίσεων:
1.- Απαγόρευση συναλλαγών σε μετρητά. Από το 2027, ο Κανονισμός 2024/1624 απαγορεύει τις πληρωμές σε μετρητά που υπερβαίνουν τα 10.000 ευρώ σε ολόκληρη την Ε.Ε. Ο Κανονισμός ισχύει καθολικά για εμπόρους, επαγγελματίες και ιδιώτες. Η δικαιολογία επικεντρώνεται στην αποτελεσματικότητα της καταπολέμησης της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες. Οι μεγάλες συναλλαγές σε μετρητά, λόγω της φύσης τους, διαφεύγουν της θεσμικής εποπτείας. Έτσι, λένε, αν οι συναλλαγές υψηλής αξίας γίνονται υποχρεωτικά μέσω του τραπεζικού συστήματος, οι αρμόδιες αρχές ελέγχου αποκτούν ορατότητα στις ροές κεφαλαίων που προηγουμένως λειτουργούσαν στη σκιά.
2.- Υποχρεωτική ταυτοποίηση κρυπτονομισμάτων. Ο Κανονσιμός MiCA καταργεί τις ανώνυμες συναλλαγές κρυπτονομισμάτων. Ανταλλακτήρια, υπηρεσίες πορτοφολιών, επεξεργαστές πληρωμών, θα είναι υποχρεωμένα να έχουν τα στοιχεία του ιδιοκτήτη. Απαγορεύονται εντελώς τα ανώνυμα «φιλοξενούμενα πορτοφόλια» και τα υποβάλλει σε αυστηρές απαιτήσεις ταυτοποίησης. Η MiCA αντιμετωπίζει τα κρυπτονομίσματα, όχι ως μετρητά ήτοι ως εγγενώς ανώνυμα, αλλά ως τίτλους που απαιτούν πλήρη ταυτοποίηση των συμμετεχόντων. Έτσι, ένας Έλληνας λ.χ. που μεταφέρει 50 ευρώ σε Bitcoin μέσω ενός ευρωπαϊκού χρηματιστηρίου θα υποβληθεί στην ίδια επαλήθευση ταυτότητας με κάποιον που ανοίγει τραπεζικό λογαριασμό.
3.- Υποδομή ψηφιακού ευρώ. Το σχεδιαζόμενο ψηφιακό ευρώ έχει ως πιθανό έτος έκδοσης το 2029. Οι ευρωπαίοι γραφειοκράτες διατείνονται ότι το ψηφιακό ευρώ θα λειτουργεί ως ισοδύναμο μετρητών για συναλλαγές εκτός διαδικτύου, με ενισχυμένη προστασία της ιδιωτικής ζωής για συνήθεις πληρωμές κάτω από τα ρυθμιστικά όρια. Υπόσχονται δε ότι -σε αντίθεση με το ψηφιακό γιουάν της Κίνας, το οποίο επιτρέπει προγραμματιζόμενους περιορισμούς και παρακολούθηση συναλλαγών-, η ΕΚΤ έχει δεσμευτεί για ένα σχεδιασμό που δίνει προτεραιότητα στην προστασία της ιδιωτικής ζωής.
Πρέπει να σας εξηγήσω τώρα γιατί μας ανησυχούν αυτά τα μέτρα και γιατί τα εντάσσομε στον συνολικά και στρατηγικά σχεδιαζόμενο ψηφιακό μετασχηματισμό της δημόσιας και ιδιωτικής μας ζωής.
Η βασική μας αντίρρηση και κριτική δεν εντοπίζεται σε μία πιθανή τρέχουσα κατάχρηση, αλλά στη μελλοντική παράχρηση και κατάχρηση των σήμερα λαμβανόμενων μέτρων. Η χρηματοοικονομική υποδομή, μόλις κατασκευαστεί, παραμένει σε ισχύ πολύ πιο πέρα από την αρχική της αιτιολόγηση και τις αρχικές προθέσεις. Οι μηχανισμοί που σήμερα δημιουργούνται για την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες δημιουργούν μία εν δυνάμει επικίνδυνη κατάσταση για το μέλλον, όχι και πολύ μακρινό. Δημιουργούν προϋποθέσεις και τεχνικές δυνατότητες για μία ολοκληρωμένη οικονομική επιτήρηση. Τις δυνατότητες αυτές αυριανές κυβερνήσεις, καλούμενες να αντιμετωπίσουν κοινωνικές και πολιτικές κρίσεις του καιρού τους, θα μπορούσαν να τις χρησιμοποιήσουν για σκοπούς αλλότριους, που υπερβαίνουν την αρχική τους αποστολή.
Η ιστορία αυτό μας διδάσκει. Έτσι η εκτελεστική εντολή 6102/1933 των Η.Π.Α. δικαιολόγησε αρχικά το μέτρο της κατάσχεσης χρυσού ως προσωρινό έκτακτο μέτρο για την οικονομική σταθεροποίηση. Η πολιτική όμως αυτή διήρκεσε για δεκαετίες. Άλλο παράδειγμα: Οι διατάξεις για την καταπολέμηση της τρομοκρατίας μετά το 2001, που δικαιολογούνταν από άμεσες απειλές για την ασφάλεια, έγιναν μόνιμα χαρακτηριστικά της υποδομής επιτήρησης που εφαρμόζεται σε πολιτικά και κοινωνικά πλαίσια άσχετα την τρομοκρατία. Σε ό,τι δεν είναι αρεστό στις εξουσιαστικές «ελίτ».
Ποιος λοιπόν μπορεί να αποκλείσει ότι σε μια μελλοντική χρηματοπιστωτική κρίση, τρομοκρατική επίθεση ή πολιτική έκτακτη ανάγκη, τα μέτρα αυτά θα εφαρμόζονταν για την θεραπεία της κρίσης, ακόμη και με περαιτέρω επέκτασή τους;
Έτσι, η χρηματοοικονομική αναδιάρθρωση της Ε.Ε. το 2027 θέτει στους λαούς ένα θεμελιώδες ερώτημα για τη σχέση μεταξύ ασφάλειας και ελευθερίας στις σύγχρονες κοινωνίες.
Οι αξιωματούχοι της ΕΕ σπεύδουν να βεβαιώσουν τους ανησυχούντες: Το πλαίσιο των αλλαγών καταπολεμά το έγκλημα, προστατεύοντας παράλληλα τους πολίτες.
Η διαβεβαίωσή τους όμως δεν πείθει. Γιατί περιέχει μια λανθασμένη προϋπόθεση: ότι αυτοί οι στόχοι συνάδουν και δεν έρχονται σε σύγκρουση. Τα μέτρα αυτά έρχονται να συμπληρώσουν άλλα στο πλαίσιο της ψηφιακής επιτήρησης της κοινωνίας στο σύνολό της και αποτελούν, αν όχι σήμερα, στο πολύ κοντινό μέλλον ένα εν δυνάμει κίνδυνο για τις ελευθερίες μας και την ιδιωτικότητά μας. Και αυτό γιατί η τεχνική υποδομή για ολοκληρωμένη επιτήρηση, μόλις δημιουργηθεί, καθίσταται διαθέσιμη για σκοπούς που υπερβαίνουν την αρχική της αιτιολόγηση. Μελλοντικές κυβερνήσεις που θα αντιμετωπίζουν διαφορετικές πιέσεις ενδέχεται να δώσουν προτεραιότητα στην ασφάλεια έναντι της ιδιωτικής ζωής, στον έλεγχο έναντι της ελευθερίας, στη σταθερότητα έναντι της ελευθερίας.
Το μοντέλο της κινέζικης αυταρχικότητας μας δείχνει με ενάργεια την τελική κατάληξη του πράγματος.
Αναφορά
Τα σχόλιά μου